Vlaanderen maakt ruimte voor natuur: start zoektocht naar drie extra Nationale Parken en drie Landschapsparken

Vlaanderen start vandaag de zoektocht naar kandidaten voor 3 extra Nationale Parken Vlaanderen en 3 Landschapsparken die ze de komende jaren wil oprichten. Dat kondigde Vlaams minister van Natuur Zuhal Demir samen met haar collega bevoegd voor onroerend erfgoed Matthias Diependaele aan de Mechelse Heide in het Nationaal Park Hoge Kempen. De Vlaamse parken moeten de prachtige natuur en het uniek erfgoed dat Vlaanderen rijk is in de kijker zetten. Geïnteresseerde samenwerkingsverbanden tussen lokale overheden, natuurverenigingen, landbouworganisaties en landeigenaars kunnen tot 15 september 2021 hun kandidatuur indienen. Daarna start een traject dat moet leiden tot de eigenlijke erkenning van de kandidaat-parken in 2023.

Een stelsel van Nationale Parken en Landschapsparken

Nationale parken zijn echte kwaliteitslabels voor biodiverse natuurgebieden. Bovendien zijn ze een echte motor voor het toerisme en de streekontwikkeling. Het Nationaal Park Hoge Kempen is daar een goed voorbeeld van en is met meer dan 1,2 miljoen bezoekers per jaar een waar aantrekkingspool voor zij die op zoek zijn naar een authentieke natuurbeleving. Vlaanderen gaat nu op zoek naar drie extra Nationale parken bovenop het Nationaal Park Hoge Kempen in Limburg en, helemaal nieuw, ook 3 landschapsparken.

Bij de Nationale Parken Vlaanderen ligt de klemtoon op natuur en biodiversiteit. “Als we nog één compromis moeten maken over natuur in Vlaanderen, is het wel dat er over natuur nauwelijks nog compromissen te maken zijn. En is er geen betere manier om dat te doen dan door de Nationale parken en Landschapsparken uit te bouwen. Natuur is geen opsmuk in het Vlaams beleid. Het staat centraal in het beleid. Stellingen dat Vlaanderen hiervoor te klein is, moeten definitief naar de prullenmand. We gaan ruimte maken! Voor onszelf en voor de volgende generaties”, zegt Vlaams minister van Natuur Zuhal Demir.

Vlaanderen heeft prachtige natuurgebieden en heeft de ambitie om die nu ook te verankeren in een handvol Nationale Parken met internationale uitstraling. Deze gebieden, die op langere termijn een natuurkern van 10.000 hectare groot moeten worden, dienen voldoende robuust te zijn om de uitzonderlijke natuur die ze bevatten op een duurzame manier te beschermen

Bij de Landschapsparken ligt de klemtoon op landschapskwaliteit en de verschillende functies van het gebied. “In een Landschapspark gaan landschapsontwikkeling, recreatie, natuur, erfgoed, landbouw, wonen, bedrijvigheid en toerisme hand in hand. Historische gebouwen, sites en landschappen zijn herkenbare bakens in een veranderende omgeving, ze laten zien waar we vandaan komen, wie we zijn en welke ontwikkeling we doormaken. Het is daarom van belang om zorg te dragen voor deze sites en ze op een goede manier door te geven aan toekomstige generaties. Ze blijven het verhaal vertellen van een dorp, een stad, een natie. Erfgoed is van belang voor de toekomst van Vlaanderen, voor het debat over identiteit en voor de zoektocht naar wat ons allen bindt. Daarom speelt ook erfgoed een belangrijke rol in deze Landschapsparken”, zegt Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Matthias Diependaele.

De ministers kondigden hun zoektocht aan bij de Mechelse Heide, toegangspoort tot het Nationale Park Hoge Kempen in Maasmechelen. Ze werden ontvangen door Gedeputeerde voor Natuur Bert Lambrechts, die als voorzitter van de Regionale Landschappen in deze provincie tevreden is dat het Limburgse werk op het terrein navolging zal krijgen in de rest van Vlaanderen.

Zowel de Nationale Parken Vlaanderen als de Landschapsparken hebben als doel om zowel lokale inwoners als binnen- en buitenlandse toeristen een unieke beleving van de natuur, het landschap en de streek te bieden. “Een Nationaal Park Vlaanderen of Landschapspark wordt op die manier een motor voor streekontwikkeling via toeristische ontwikkeling, werkgelegenheid en zowel publieke als private investeringen”, zegt Demir.

Samenwerking

Dankzij dit nieuwe kader kan hopelijk een interessante dynamiek op gang gebracht worden tussen de reeds aanwezige samenwerkingsverbanden binnen een regio. De gebiedserkenningen zijn bij uitstek een stimulerend instrument dat natuurverenigingen, private landgoedeigenaars en overheden samenbrengt om gezamenlijk aan de slag te gaan met de natuur en het landschap binnen een regio.

De financiering van Nationale Parken Vlaanderen en Landschapsparken toont de uitstekende samenwerking tussen diverse Vlaamse Overheden. Natuur en Bos, de Vlaamse Landmaatschappij, Toerisme Vlaanderen, het Departement Omgeving en het Agentschap Onroerend Erfgoed slaan de handen in elkaar voor lange termijn samenwerking om het Vlaams Parkenbeleid te coördineren en te financieren. “Met dit project bewijzen we dat samenwerken loont. Laat dit een inspirerende voorbode zijn voor nog meer gezamenlijke realisaties in Vlaanderen”, aldus minister Demir.

Kandidaturen

Vanaf vandaag kunnen geïnteresseerde samenwerkingsverbanden intekenen op de open oproep voor Nationale Parken en Landschapsparken. Deze open oproep is slechts een begin. Kandidaten kunnen tot 15 september 2021 een conceptnota indienen, waarna een onafhankelijke jury van experten uit binnen- en buitenland deze beoordelen. Enkel de gebiedscoalities die in een conceptnota voldoende kwaliteit tonen, kunnen instappen in een begeleidingstraject voor de opmaak van een masterplan en operationeel plan.

“De kandidaten ontvangen hiervoor ook een financiële steun van 100.000 euro per kandidaat. Op het einde van het begeleidingstraject worden het masterplan en het operationeel plan beoordeeld door een jury. In een laatste stap, midden 2023, volgt de eigenlijke erkenning van een kandidaat als Nationaal Park Vlaanderen of Landschapspark”, besluit Demir.

Via deze link kunnen informatiefilmpjes gedownload worden (ondertiteld en niet-ondertitelde versie).

Voorwaarden Nationale Parken en Landschapsparken

• Nationaal Park Vlaanderen:
  • Minimaal 5000ha groot (natuurkern) bij aanvang, doorgroei binnen 20 jaar naar 10 000ha natuurkern
  • Onderscheidende en unieke natuurwaarde en natuurkwaliteit
  • 50% van het gebied heeft na 10 jaar de reservaatstatus, na 20 jaar is dat minimaal 75%.
  • >50% van de natuurkern is biologisch waardevol of zeer waardevol volgens de BWK (Biologische Waarderingskaart)
  • Het gebied heeft een unieke belevingswaarde en internationale uitstraling
  • Het gebied biedt kansen om toeristisch ontsloten te worden met respect voor de draagkracht van de natuurwaarden.
• Landschapsparken
  • Minimaal 10 000ha groot.
  • Een logisch en dynamisch landschappelijk geheel vormen
  • Minstens 35% van het gebied is landschappelijk erfgoed
  • Minstens 70% is open ruimte
  • Een hoge mate van verwevenheid tussen landbouw en natuur
  • Minstens 15% moet natuur zijn (SBZ, VEN, groene bestemmingen)
  • Het gebied heeft een unieke belevingswaarde en internationale uitstraling

Meer info: www.natuurenbos.be/vlaamseparken