Twee succesvolle broedgevallen van zeldzame grauwe kiekendief in West-Vleteren

De grauwe kiekendief is een bijzondere roofvogel die zelden in Vlaanderen broedt. Dit jaar waren er echter twéé broedgevallen op éénzelfde landbouwperceel nabij de Sint-Sixtus Abdij van West-Vleteren. Natuurwerkgroep De Kerkuil, Natuurpuntvrijwilligers, de broeders, de landbouwer en de overheden sloegen de handen in elkaar om de nesten te beschermen en dit wierp zijn vruchten af: 6 jonge vogels vlogen uit! “Dit is fantastisch nieuws,” aldus minister Zuhal Demir. “Ons soortenbeschermingsplan werpt zijn vruchten af. Deze succesvolle broedgevallen van de sterk bedreigde grauwe kiekendief bewijzen dit.”

Toppredator

De grauwe kiekendief is een roofvogel die tijdens de winter in de West-Afrikaanse Sahel overwintert en daar hoofdzakelijk leeft van sprinkhanen. In april vliegen de vogels terug naar het Europese vasteland op zoek naar een geschikte partner om te paren en een nest te bouwen. Dat doen ze bij voorkeur in een uitgestrekt open en rustig landschap, liefst in een graanveld.  Belangrijke voorwaarde is dat er voldoende rust en voedsel is: veldmuizen en kleine akkervogels. Deze toppredator is dus nogal kieskeurig en het Vlaamse boerenlandschap valt blijkbaar niet bijzonder in de smaak: ofwel is er onvoldoende voedselaanbod, ofwel is er geen geschikte, rustige plaats om te broeden.  

De Vlaamse overheid maakte een soortenbeschermingsplan op en geeft de laatste jaren subsidies aan landbouwers die voor de grauwe kiekendief ‘vogelakkers’ willen aanleggen. “Een vogelakker is een perceel met afwisselend stroken luzerne en stroken ingezaaid met een mengsel van grassen, granen en kruiden”, verduidelijkt minister van Omgeving Zuhal Demir. “Deze laatste stroken hebben een natuurfunctie doordat de granen worden niet geoogst. Vogels en muizen vinden hier veel granen, andere zaden en insecten, die aangetrokken worden door de bloeiende kruiden. Zo’n vogelakker is als een ‘gedekte tafel’ voor een roofvogel als de grauwe kiekendief”, aldus de minister.

Lockdownrust

Eind april 2020 was het prijs. In Westvleteren werd er een mannetjes grauwe kiekendief gespot door een medewerker van Natuurpunt. Al snel dook er ook een wijfje op. Tot grote verbazing van de vrijwilligers dook er even later nog een tweede mannetje boven het veld op. Een team van waarnemers - medewerkers van Natuurpunt en NatuurWerkGroep De Kerkuil – hield de grauwe kiekendieven nauwlettend in het oog. Begin mei verscheen er plots een tweede vrouwtje. Twee koppels dus, die er lustig op los baltsten boven het grasveld! Een unicum voor Vlaanderen.

Nestbescherming

Een cruciale fase was de nestbescherming. Het is vaak moeilijk om de nesten van deze grondbroeders te lokaliseren, waardoor jongen soms ongewild in een pikdorser verzeild geraken. Gelukkig waren de broeders van de Sint-Sixtus abdij, eigenaar van het grasveld, en landbouwer onmiddellijk bereid om mee te werken aan de bescherming van de nesten. Rond de nesten werd een vlak van 10 op 10 meter met een draad afgezet. De landbouwer kreeg van de Vlaamse overheid een vergoeding voor deze afgebakende vlakken die hij niet kan oogsten.

Heuglijk nieuws

Uiteindelijk werden er zes juveniele grauwe kiekendieven geboren. Op 8 juli werden de pulli door medewerkers van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen geringd. Weldra zullen ze wegtrekken naar andere gebieden. Laten we hopen dat ze binnen 2 jaar terugkeren om op één van onze vogelakkers in Vlaanderen een nest te bouwen.

Dit succesverhaal is te danken aan de samenwerking tussen de Natuurpuntvrijwilligers, Wim Bovens en de andere vrijwilligers van de NatuurWerkGroep De Kerkuil, Kjell Janssens en Geert Spanooghe van het Instituut voor Natuur en Bosonderzoek, Floris Verhaeghe van Natuur en Bos van de Vlaamse Overheid, Dieter Coelembier van de Vlaamse Landmaatschappij, jachtwachter Guy Depoorter, broeders Michiel en Benedikt van de Sint-Sixtus abdij, landbouwer Luc Rooryck en Jeroen Arnoys en Norbert Roothaert van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen.

Foto’s van Johan Seys, Wim Bovens en Eveline Follet.