Steriele stierkikkers ingezet om opruk invasieve soortgenoten te stoppen
Onderzoekers slagen er in om na insecten ook kikkerlarven steriel te maken.
De Amerikaanse stierkikker rukt steeds verder op in de vallei van de Grote Nete. Door deze invasieve exoot krijgen onze inheemse kikkers en salamanders geen kansen meer. Omdat de traditionele bestrijding met fuiken en het leeglaten van vijvers het kikkergeweld niet kan stoppen, zijn onderzoekers gestart met het testen van een innovatieve techniek namelijk het uitzetten van steriele kikkers. Het Agentschap voor Natuur en Bos, de provincie Antwerpen en PXL BIO-Research i.s.m. de UHasselt stelden vandaag deze techniek voor. In de loop van het najaar van 2018 zullen de eerste resultaten beschikbaar zijn. Indien deze techniek zijn vruchten afwerpt, is dit een doorbraak in een diervriendelijke en duurzame bestrijding van invasieve soorten.
Onze inheemse biodiversiteit staat onder grote druk; toenemend habitatverlies, veranderende milieuomstandigheden maar ook invasieve exoten zorgen ervoor dat onze Vlaamse soorten het steeds moeilijker krijgen om zich te handhaven. Heel veel projecten staan in voor het beschermen van enkele zeldzame soorten, maar deze inspanningen worden teniet gedaan door het verder oprukken van enkele invasieve exoten.
Eén van die invasieve exoten is de Amerikaanse stierkikker (Lithobates catesbeianus), die zich thuis voelt in voedselrijke wateren en hier totaal geen natuurlijke vijanden heeft. Vooral in de vallei van de Grote Nete zorgt hij ervoor dat onze inheemse kikkers en salamanders er geen kansen meer krijgen. Elk jaar schuift zijn leefgebied op stroomop- en stroomafwaarts van de Grote Nete. De controle, laat staan bestrijding, van de Amerikaanse stierkikker is met de bestaande technieken zoals fuiken plaatsen en vijvers leeglaten, dweilen met de kraan open.
Na jaren onderzoek slagen wetenschappers er in om steriele exemplaren te kweken
Sinds 2014 heeft Europa een verordening gemaakt waardoor de lidstaten verplicht worden om een aantal invasieve exoten aan te pakken. In het kader daarvan is PXL Bio-Research i.s.m. de UHasselt, het Agentschap voor Natuur en Bos en de provincie Antwerpen een project gestart om te onderzoeken of het met de Sterile-Male-Release-techniek, kortweg SMRT genoemd, mogelijk is om de Amerikaanse stierkikker te controleren en terug te dringen. De SMRT bestaat uit het massaal uitzetten van steriele exemplaren van de soort om zo het reproductiesucces van de populatie te doen dalen. Deze techniek is al succesvol toegepast bij insecten die drager zijn van ziekteverwekkers, maar hier worden de dieren gesteriliseerd onder invloed van schadelijke chemicaliën. Omdat vanuit een duurzaam oogpunt het gebruik van deze stoffen niet verantwoord is, ging PXL BIO-Research onder leiding van Sarah Descamps op zoek naar een alternatief waarbij er op grote schaal steriele individuen gekweekt kunnen worden. Na een aantal jaren onderzoek bleek het uitoefenen van een drukschok op pas bevruchte eieren van de stierkikker een goede methode om steriele individuen te produceren.
Momenteel worden de nu volwassen steriele dieren in een afgesloten vijver geëvalueerd op hun voortplantingsgedrag t.o.v. hun wilde soortgenoten. De techniek heeft immers alleen succes als de steriele individuen hetzelfde territoriaal gedrag en libido hebben als de vruchtbare exemplaren en hier dus mee in competitie kunnen gaan. In de loop van het najaar van 2018 zullen de resultaten van dit onderzoek beschikbaar zijn en kan er een plan uitgewerkt worden om de wijd verspreide soort in de vallei van de Grote Nete op lange termijn te controleren. Ook andere aquatische invasieve exoten kunnen op termijn mogelijk via deze techniek teruggedrongen worden waardoor onze inheemse biodiversiteit op deze plaatsen weer de kans te krijgt om zich normaal te ontwikkelen.
Gedeputeerde Rik Röttger van de provincie Antwerpen is verheugd met deze nieuwe techniek: “Als provinciebestuur hebben wij een taak in het herstellen van de biodiversiteit in onze regio. Enerzijds beschermen wij soorten en anderzijds moeten wij invasieve soorten inperken. Deze nieuwe techniek kan ervoor zorgen dat het inperken op een duurzame en diervriendelijke manier kan. Wij willen de onderzoekers feliciteren met deze resultaten!”
Ook een stierkikker gezien of gehoord? Meld het!
Om een vollediger beeld te krijgen van het voorkomen van de soort én ervoor te zorgen dat er direct kan ingegrepen worden indien er op nieuwe plaatsen Amerikaanse stierkikkers worden waargenomen kan iedereen zijn steentje bijdragen door deze waarnemingen in te geven op de natuurdatabank van Natuurpunt: www.waarnemingen.be.
