Resultaten 3e bosinventarisatie: Vlaamse bossen worden diverser en weerbaarder!

De nieuwste resultaten van de Vlaamse bosinventaris tonen een duidelijke positieve evolutie in de samenstelling en structuur van onze bossen. De gegevens, verzameld in steekproefpunten tussen 2014 en 2023, wijzen op een toename van loofhoutbestanden, een afname van homogene bosstructuren en een stijging van het volume dood hout - allemaal indicatoren van een robuuster en biodiverser bosecosysteem.

Van naaldhout naar loofhout

Sinds de eerste bosinventaris zijn bosbestanden waar meer dan 80% van de oppervlakte naaldhout (sparren, dennen) is, gedaald van 37% naar 28%. Tegelijkertijd steeg het aandeel loofhoutbestanden van 51% naar 56%. Dit is positief, loofbomen zoals beuken en eiken hebben een hogere biodiversiteitswaarde dan naaldbomen. De grove den is nog steeds de meest voorkomende boomsoort in Vlaanderen. Al daalt ze wel van 28% naar 22%. Op de tweede plaats staat de inlandse eik, die steeg van 11% naar 15%.

Meer gemengde bossen, minder monoculturen

Het aandeel homogene bestanden, dus bossen die bestaan uit één boomsoort, daalde van 55% naar 42%. Inheemse gemengde bestanden stegen van 11% naar 22%. Sinds 2000 werd ongeveer 14.700 hectare omgevormd tot soortenrijke bossen met een gevarieerde structuur. Ook dat is een positieve evolutie. De transitie van monotone naaldbossen naar gemengde loofbossen zorgt niet enkel voor een biodiversiteitstoename maar maakt bossen ook weerbaarder tegen ziektes en droogtestress. Nog niet zo lang geleden zorgde de letterzetter voor een kaalslag in de West-Europese dennenbossen, dat vermijd je door gemengde bossen aan te planten.

Meer dood hout, meer biodiversiteit

Het volume dood hout in Vlaamse bossen blijft stijgen. Sinds de eerste bosinventarisatie is het gemiddeld volume meer dan verdubbeld: van 4,1 m3/ha naar 9,9 m3/ha. Dood hout is cruciaal voor een gezond bos, omdat het als voedselbron dient voor insecten en paddenstoelen, maar ook als habitat voor talloze soorten zoals spechten en kikkers. Het verteringsproces zorgt voor een rijke bodem vol voedingsstoffen en gaat bodemverzuring tegen door de beschikbaarheid van calcium en magnesium te verhogen. Kortom, ook dit is positief nieuws voor onze Vlaamse natuur.

Bosoppervlakte neemt toe

De totale bosoppervlakte in Vlaanderen wordt nu geschat op 152.600 hectare, een stijging van ongeveer 2.600 hectare ten opzichte van de vorige inventarisatieperiode (2009-2018). Deze berekening is gebaseerd op veldwerk op nieuwe steekproeflocaties en bijgestelde gegevens uit eerdere terreinbezoeken.

“De resultaten van de bosinventaris tonen aan dat ons natuurbeleid vruchten afwerpt", zegt woordvoerder Jeroen Denaeghel. “Door de extra bebossingen én de vervanging van monotone naaldwouden door inheemse loofbossen zien we dat onze bosecosystemen niet alleen soortenrijker maar ook weerbaarder worden tegen droogte en ziektes, een evolutie die we alleen maar kunnen toejuichen.”

“De cijfers bevestigen dat onze langetermijninspanningen voor een sterker en gezonder bosbeleid werken. We zetten niet alleen in op méér bos, maar ook op betere bossen - met meer variatie, meer inheemse soorten en meer ruimte voor natuurlijke processen. Dat is essentieel om onze natuur veerkrachtiger te maken tegen klimaatverandering, en tegelijk onze kinderen de bossen van de toekomst te garanderen.”, aldus minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns.

Voor meer informatie en gedetailleerde cijfers: www.natuurenbos.be/bosinventaris.