Nieuwe aanplant in Hobos draagt bij aan de overleving van oude fruitboomsoorten

De afgelopen week werden herstellingswerken uitgevoerd aan de gemengde boomgaard van het Hobos in Pelt. Het Hobos is een belangrijke historische site in de gemeente. Het domein ligt in Lindel-Hoeven, aan de grens met Hechtel-Eksel. De naam betekent ‘hoog gelegen bos’. Het domein ligt dan ook op één van de hoogste punten van Pelt en heeft een belangrijke cultuurhistorische waarde.

Boomgaard Hobos

In het Hobos liggen twee mooie boomgaarden,  respectievelijk ten noorden en ten oosten van het gebouwencomplex. De eerste is een gemengde boomgaard die voor het eerst werd aangeplant in de jaren 30 van de vorige eeuw. De tweede is een tamme kastanje-boomgaard. Deze boomgaard is voor het eerst duidelijk herkenbaar op de topografische kaart van 1849 en werd waarschijnlijk aangelegd in functie van de productie van de Hobosser brandewijn. Een honderden jaren oude boom in deze boomgaard werd in 2015 tot mooiste boom van Vlaanderen gekroond.
Rond 2000 werd de boomgaard ten noorden van de boerderij opnieuw aangeplant door de Werkgroep ISIS op advies van de Nationale Boomgaardenstichting (NBS).  Bij de aanplant werd rekening gehouden met de vroegere aanplantingen, de bodemsamenstelling en de grondwaterstand. Een nieuwe aanplant was nu nodig omdat een aantal bomen de droogte van de afgelopen jaren niet heeft overleefd.

Genenbank

In de jaren ´70 van vorige eeuw daalde het aantal boomgaarden en boomgaardensoorten dramatisch. Een aantal liefhebbers hadden het verlangen om dit waardevol stukje cultuurpatrimonium te beschermen en te herwaarderen. Het boomgaardlandschap - en zijn bijhorende typische fruitvariëteiten - is uniek voor onze gewesten en draagt een onschatbaar genetisch patrimonium in zich. Zij verzamelden in de loop er jaren steeds meer oude streekgebonden variëteiten. Na de oprichting van de NBS groeide deze verzameling uit tot een grote collectie met meer dan 3500 variëteiten, nu bekend als de genenbank Vlaanderen.
De NBS-genenbank Vlaanderen bestaat uit een zgn. gecentraliseerde moedercollectie en een gedecentraliseerde collectie. Daarnaast is de boomgaardencollectie in authentieke hoogstamvorm gedecentraliseerd over 100 ha boomgaarden en op meer dan 30 locaties, waarvan HOBOS er één is.

Diversiteit is van belang

Waarom het behoud van al deze soorten van belang is? Diversiteit zorgt voor vruchtbaarheid en stabiliteit, nodig om een gezond ecosysteem te behouden. Hoe meer soorten, hoe minder kwetsbaar en hoe groter de periode in het jaar dat er vruchten gedragen worden. Bovendien zijn deze oude rassen vaak smakelijker.