Gecoördineerde ganzenvangsten moeten natuurschade beperken
De Canadese gans heeft zich in de afgelopen 20 jaar massaal voortgeplant in Vlaanderen. Om de schade die deze geïntroduceerde soort aanricht aan landbouw, natuur en recreatie te beperken, wordt de populatie reeds jaren ingeperkt. Dat gebeurt onder meer door het schudden van eieren en door bejaging. Daarbovenop zullen tijdens de komende ruiperiode, voornamelijk in juni, de Vlaamse overheid, lokale besturen en andere terreinbeheerders net zoals de vorige jaren ook dit jaar ganzen vangen. Een studie van het Instituut voor Bos -en Natuuronderzoek (INBO) wees uit dat een gecoördineerde vangst, als aanvulling op de andere methodes, een effectieve bijdrage is aan het ganzenbeheer. Zo wordt de schadelijke impact van Canadese ganzen in Vlaanderen al jaren met succes gemilderd.
Canadese ganzen veroorzaken schade
De Canadese gans kwam in de jaren ‘70 voor het eerst bij ons tot broeden. In de daaropvolgende jaren nam de populatie exponentieel toe, tot wel 15.000 exemplaren rond 2010. Vlaanderen heeft altijd de aanwezigheid van ganzen gekend tijdens de winter, zoals de kleine rietgans en de kolgans. Deze ganzen trekken naar het noorden voordat planten gaan groeien en bloeien. Maar de Canadese gans is wegens haar onnatuurlijke oorsprong ook tijdens de lente en de zomer aanwezig.
Het probleem is dat ze door hun graasgedrag en betreding grote schade aan gewassen en graslanden in landbouw-, recreatie- en natuurgebied veroorzaken. Ze vervuilen met hun uitwerpselen ook zwemwateren en plassen. Waardevolle natuurprojecten, zoals bijvoorbeeld belangrijk herstel van oevervegetaties, worden hierdoor tenietgedaan. In de winter concurreren de dieren bovendien met de overwinterende ganzen. Om die redenen wordt de populatie Canadese ganzen in Vlaanderen nauwgezet beheerd. Om de aangroei in te perken, worden de eieren geschud of geprikt. Op bepaalde plaatsen mag de soort ook bejaagd worden.
Vangsten zijn een effectieve manier om de populatie in te tomen
Hoewel die maatregelen een belangrijke bijdrage leveren aan het ganzenbeheer, blijken ze onvoldoende om de populatie in toom te houden. Daarom worden er ook elk jaar dieren gevangen. Dat gebeurt tijdens de rui, wanneer de ganzen hun verenkleed vervangen en dus niet kunnen vliegen. Na de vangst worden de dieren met bedwelmd met CO2 gas waarna ze inslapen. De Vlaamse overheid werkt hiervoor samen met een extern bedrijf, RATO vzw. Zij beschikken over de juiste materialen en expertise waardoor de actie zo min mogelijk stress veroorzaakt bij de ganzen. De dieren worden nadien waar mogelijk voor consumptie aangeboden aan sociale initiatieven. Op die manier wordt er ook voorzien in een zinvol natraject.
Volgens de laatste tellingen (2019) komen in Vlaanderen nu ongeveer half zoveel Canadese ganzen voor als in 2010. Dat zijn er bij benadering 5000. Het aantal jaarlijks gevangen Canadese ganzen is eveneens meer dan gehalveerd, van iets meer dan 2000 (gemiddelde 2010-’14) naar ongeveer 900 (gemiddelde 2015-’19). Een studie van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) wees uit dat ruivangsten, als aanvullende maatregel op het schudden van eieren en jacht, Vlaanderen tegen 2050 minstens twintig miljoen euro aan toekomstige schade besparen.
Bijkomende informatie
Het artikel over de multidisciplinaire studie, onder leiding van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en in samenwerking met de Universiteiten van Gent, Leuven en Newcastle, verscheen in het internationale tijdschrift PeerJ, onder de titel ‘Cost-benefit analysis for invasive species control: the case of greater Canada goose Branta canadensis in Flanders (northern Belgium)’: https://peerj.com/articles/4283.