Bosbeheer Vagevuurbos zet in op meer en betere natuur

Als natuurbeheerder van het Vagevuurbos zet Natuur en Bos zich in om de 220 hectare unieke natuur uit te breiden én kwaliteitsvoller te maken. Het gebied staat bekend om zijn bijzondere mix van bos en open vegetatie. Een duurzaam bosbeheer houdt soms ook het kappen van bomen in. Dat is nodig om toe te werken naar gezonde en soortenrijke bossen.

Duurzaam bosbeheer via dunning

In het Vagevuurbos wordt begin 2021 gedund door een exploitant. Dat betekent dat zeer gericht bomen weggenomen worden ten voordele van andere. Het bos blijft dus uiteraard gewoon een bos. De locaties waar er wordt gedund, zijn bepaald op basis van de oorspronkelijke samenstelling van de bossen.

Toen Natuur en Bos dit gebied zo’n twintig jaar geleden in beheer kreeg, bestond het bos uit monotone percelen die aangeplant waren voor houtproductie en voor de jacht. Concreet stonden er op de percelen snelgroeiende bomen van dezelfde soort én dezelfde leeftijd, zoals lork, grove den en Amerikaanse eik. Dat is voor de natuur niet zo’n goede zaak, want zo blijft de biodiversiteit in het bos laag. Er is weinig lichtinval en de naalden van de grove den en de bladeren van de Amerikaanse eik zorgen voor een zure grond waar inheemse planten moeilijk kunnen kiemen. Daardoor leven er aanzienlijk minder planten en dieren dan in een gemengd loofbos van bijvoorbeeld beuken en eiken.

Zo’n bos is ook niet veerkrachtig. Doordat er vaak maar één soort bomen van dezelfde leeftijd staat, kunnen ziektes en plagen zich makkelijker verspreiden. Bovendien zijn naaldbomen stressgevoeliger voor droogte. Ze lijden dus meer onder de klimaatopwarming. 

Klimaatrobuuste, soortenrijke bossen

Door te kappen of uit te dunnen ontstaat er meer lichtinval in het bos. Concurrerende bomen worden heel gericht weggenomen ten voordele van toekomstbomen. Het bos blijft uiteraard gewoon een bos en de toekomstbomen kunnen uitgroeien tot grote stevige bomen. Waar de bomen verdwijnen, komen jonge loofbomen in de plaats. Een gezonde mix van inheemse loofbomen zorgt voor een grotere biodiversiteit én een klimaatrobuuster bos. De natuur gaat er dus op vooruit. Een gericht bosbeheer vandaag betekent gezonde en soortenrijkere bossen in de toekomst.

Ook bosbeheer evolueert

De dunningen waren oorspronkelijk gepland in 2019. Ze werden naar aanleiding van protest en een daaropvolgende rechtzaak on hold gezet. De inhoud van het beheer bleef tijdens de juridische procedure altijd overeind. Als beheerder heeft Natuur en Bos wel goed geluisterd naar de belangrijkste bezwaren tegen de oorspronkelijk geplande kapping, namelijk de grootschaligheid van het gevoerde beheer en het gebrek aan zekerheid dat het geoogste hout lokaal verwerkt zou worden. Daarnaast worden natuurbeheerders ook geconfronteerd met de impact van de klimaatsverandering op het terrein.

Daarom heeft Natuur en Bos de geplande ingrepen in Vagevuurbos bijgestuurd zonder de vooropgestelde doelstelling van een geleidelijke bosomvorming naar habitatwaardige en klimaatbestendige bossen uit het oog te verliezen. Concreet zullen de dunningen zich beperken tot de meest monotone, soortenarme stukken bos verspreid over 50 hectare van het bos en werd de aanpak van 35 hectare bos uit de geplande werken gehaald.   

Kwaliteitshout

Het gekapte hout wordt verwerkt in meubels of bouwmaterialen en is dus een ideale opslagplaats voor koolstof. Houtproducten zijn ook veel milieuvriendelijker dan fossiele grondstoffen en andere bouwmaterialen, zoals beton of plastic. Een beperkt aantal bomen met hoge houtkwaliteit zijn door Natuur en Bos zelf geveld en worden verkocht op het jaarlijkse Vlaamse houtpark. Daarna worden ze lokaal verwerkt tot duurzame houtproducten, zoals tafelbladen of trappen. Het hout uit het Vagevuurbos is erkend door het gerenommeerde FSC-label. Dat wil zeggen dat er volop ingezet wordt op een duurzaam bosbeheer dat met veel aspecten rekening houdt. Dat is niet altijd het geval bij hout dat elders vandaan komt.